Czy lubisz, kiedy dyrektor przydziela Ci lekcję zastępczą w klasie, której nie znasz, nie uczysz? Ja nie przepadam. Wpadam do sali, a tam grupa dzieci, do których nie mogę zwrócić się po imieniu. Mogę co najwyżej poprosić dziewczynkę w żółtej sukience albo chłopca w czarnej bluzie, żeby wykonał jakieś zadanie. Nawet jak mi się przedstawią, to ich imion nie zapamiętam 🙁
A kto z Was ma tak jak ja, że boi się sprawdzać obecność? Czytam sobie spokojnie listę obecności i nagle nazwisko ucznia wydaje się znajome, więc podaję imię, które podpowiada mi pamięć, pytając: czy to twoje rodzeństwo? I co? Dowiaduję się, że to nie rodzeństwo tylko tatuś, albo mamusia 🙁 Wiekowa ze mnie nauczycielka! Boję się, że niedługo usłyszę; „A mojego dziadka pani też uczyła” :((
To co robicie na zastępstwie?
Ja zauważyłam, że ostatnio idę na zastępstwo, jakbym szła na jakąś misję. Co to za misja? Wszystko zależy od tego, na jakim aspekcie edukacji właśnie jestem zafiksowana, co ciekawego usłyszałam na szkoleniu, znalazłam na forach nauczycielskich…
Jak się tak zastanowić to rzadko na zastępstwie realizuję kolejną lekcję przewidzianą w rozkładzie materiału nieobecnego nauczyciela, którą przecież widzę, gdy tylko rozwinę listę zrealizowanych tematów w dzienniku elektronicznym. Najczęściej wykorzystuję lekcję zastępczą, żeby uczniów zapytać:
- jak im jest w szkole,
- czy dużo mają dobrych ocen, ile jest tych dwójek, jedynek,
- kto nie lubi się uczyć,
- kogo męczy notowanie na lekcji,
- kto nie może sobie nic przypomnieć na sprawdzianie, chociaż uczył się wieczorem,
- czy widzą sens w uczeniu się tych wszystkich rzeczy na różnych przedmiotach.
Pytania zależą od tego, na jakiej lekcji wypadło zastępstwo, w jakim wieku są uczniowie. Jestem ciekawa tych młodych ludzi, bo po tylu latach nieobecności w szkole podstawowej (pracowałam w gimnazjum) te rozmowy pomagają mi zrozumieć moje dzieci z wychowawczej klasy.
Te kilka pytań na początku, to tylko rozeznanie terenu:) Widać, czy dzieci śmiało przyznają się do porażek, czy potrafią odważnie powiedzieć nauczycielowi, że nie widzą sensu w uczeniu się treści, które omawiają na lekcji. Pisałam ostatnio (tutaj możesz o tym przeczytać) o tym, że nie zawsze uczniowie mają odwagę powiedzieć nauczycielowi, co myślą, nawet gdy daje on na takie wypowiedzi przestrzeń.
Pewnie bym grzecznie realizowała podstawę programową z danego przedmiotu, gdyby nie kilka wypowiedzi uczniów, którzy wychodząc z zastępstwa podchodzili do mnie i komentowali lekcję:
- każdy każe się nauczyć, ale żaden z nauczycieli nie mówił jak,
- nie wiedziałem tego o moim mózgu,
- trochę mnie ta krzywa zapominania przeraziła,
- nie wiedziałem, że to bez sensu czytać po raz kolejny tekst z podręcznika,
- ma pani rację, jak zrobiłam ściągę, najlepiej zapamiętałam,
- muszę przygotować sobie przekąskę, żeby ciągle nie odchodzić od biurka,
- a wie Pani, ja faktycznie, jak się uczę muszę sobie coś narysować.
Uczniowie, z którymi pracuję na co dzień, są na bieżąco z moim edukacyjnymi olśnieniami. Każda ciekawa rysnotka znaleziona na FB jest od razu wyświetlona na ekranie, omówiona, a potem wisi na naszej gazetce w części „Uczę się, gdy…” Wracam ze szkoleń, konferencji albo usłyszę coś ciekawego na webinarze i zaraz dzielę się tym z moimi uczniami. Ja, stary belfer, odkrywam na nowo budowę mózgu i poznaję najlepsze techniki uczenia się-kodowania, żeby wiadomości zgromadzone w pamięci krótkotrwałej łatwo przeszły do pamięci długotrwałej. W mojej sali lekcyjnej pełno wisi takich wskazówek, podpowiedzi, jak się uczyć. Staram się często zmieniać informacje na gazetce – wiadomo plakat, który wisi więcej niż 2-3 tygodnie staje się dla naszego mózgu niewidoczny.
Kiedy idę na zastępstwo, mam kilka pomysłów na rozmowy z uczniami:
W programie Indywidualni.pl, w którym uczestniczyliśmy jako szkoła korzystająca z dziennika Librus znalazła się rysnotka, która dla mnie była bardzo ważna. To moja wersja, czego potrzebuje mózg, żeby dobrze przyswajał wiadomości. Zawsze się odwołuję do obrazka, gdy słyszę, że ktoś w mojej klasie śmieje się z czyjegoś błędu. Nasz mózg potrzebuje dobrej atmosfery do nauki… Jak myślicie, czy nasi uczniowie czują się bezpiecznie na lekcji?
Znalezione na FB cudowne schody zaangażowania, (niestety nie mogę znaleźć autora). Te schody poniżej są narysowane przez ze mnie i służą do motywowania moich leniuchów do pracy, wytrwałym ćwiczeniu kolejnych sprawności rachunkowych. Wystarczy mój palec na kartce i tekst „Antek wdrapuj się na kolejny schodek:)
Jakże ważna jest krzywa zapominania, zupełnie nieznana naszym uczniom. Mówię młodym ludziom o tym, co dzieje się w mózgu, jak szybko mózg czyści się z informacji nieużywanych. Dobrze wypada tutaj przywołanie ich komputera, który raz na jakiś czas zapyta „masz na pulpicie nieużywane pliki, usunąć je? System będzie szybciej pracował…” A nasz mózg bez pytania wywala z pamięci nieużywane wiadomości już po kilku minutach, kiedy się o nich dowiedzieliśmy. Co robić, żeby mózg nie wyrzucał, a zapamiętywał? Ten wykres pomaga mi o tym rozmawiać z uczniami na zastępstwie…
Uwielbiam rysnotki Agaty Baj opublikowane na grupie FB Myślografia . To jedne z pierwszych sketchnotek, które pomagały mi zacząć dyskusję z uczniami na zastępstwie – jak się uczyć skutecznie:
Ostatnio kanwą całej lekcji zastępczej była rysnotka Danuty Gierczak Omawialiśmy z klasą, każdą wskazówkę jak się uczyć skutecznie. Uczniowie podawali przykłady potwierdzające albo powątpiewali w skuteczność proponowanych metod. Mówi, że robią odwrotnie…
Na niektórych lekcjach, zastępstwach uczę się z uczniami tworzyć mapy myśli i tutaj moim guru jest Agata Baj, której podpowiedzi, wskazówki można wysłuchać na YouTube Mapy myśli w 10 krokach.
Muszę wspomnieć jeszcze Danutę Kitowską, która pierwsza pokazała mi na swoich warsztatach, że nie należy się bać i warto rysować na tablicy, bo obraz pomaga w uczeniu.
Często moje zastępstwo zaczynam jak Danusia wykład, na którym byłam, od rozkazu „Zamknąć oczy!!!” i łagodnym tonem każę uczniom wyobrazić sobie jabłko (pisałam o tym tutaj) . Na takiej lekcji uczymy się rysować. Ostatnio rysowaliśmy rozgrzewkę na lekcji wf. Były gimnastykujące się ludziki, a opisy ćwiczeń, zapakowaliśmy w różne ramki. A przy okazji polecam poradnik wydany przez Danusię Nauczona.pl „Jak uczyć uczenia się. Przewodnik dla nauczycieli .”
Kiedyś zastępstwa upływały mi pod hasłem „Jak notujesz, czy twój zeszyt pomaga Ci się uczyć ? (tutaj opisałam swoją misję związaną z OK zeszytem)
Origami to sztuka składania papieru, która nie jest mi obca i zawsze była ze mną na lekcjach matematyki, czy różnych projektach (tego smoka zbudowali moi uczniowie w klasie 4). Lubię, kiedy uczniowie na zastępstwie tworzą ze mną cuda z origami, bo przeciąganie palcami po kartce doskonale integruje pracę obu półkul mózgowych, o innych plusach nie wspomnę.
Kiedy pochłonęłam książkę Radka Kotarskiego „Włam się do mózgu”, stała się ona dla mnie prawie nauczycielską biblią:). Oczywiście musiałam podzielić się swoimi odkryciami i fascynacją ze swoimi uczniami. Opowiedziałam, co mnie zachwyciło w tej książce i narysowałam swoją rysnotkę, która przypomina moim uczniom o różnych metodach na skuteczne kodowanie w głowie ważnych informacji. I teraz ta grafika rozpoczyna moje zastępstwo.
Właśnie z takimi misjami udaję się na zastępstwo:)
Mam wrażenie, że za rzadko rozmawiamy z uczniami o metodach uczenia się, jak wspierać zapamiętywanie różnych treści. Nie mam wyrzutów sumienia, gdy kolejne 45 minut zastępstwa spędzam na rozmowach z uczniami o trudnej sztuce uczenia się.
A co Wy robicie na zastępstwach?